Department of Politics

TÜİK geçtiğimiz Pazartesi günü 2017 yılı 3. çeyrek ekonomik büyüme verilerini açıkladı. Buna göre Türkiye ekonomisi 2017 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %11,1 büyüdü. Bu ilk bakışta olağanüstü görülen büyüme oranı iktidar çevrelerinde büyük bir memnuniyetle karşılanıp Türkiye ekonomisinin sağlamlığının ve şoklara karşı direncinin bir göstergesi olduğu yönünde yorumlara neden olurken, muhalif ve aklıselim yorumlar ise daha temkinliydi. Üzerine fazlaca yazıldı çizildi ancak normalleştirmemek adına tekrar tekrar vurgulamak gereklidir: TÜİK'in geçtiğimiz yıl uygulamaya geçtiği yeni milli gelir hesaplama yönteminde ciddi sorunlar bulunmaktadır ve kurum muhalif iktisatçılardan gelen 'güvenilmezlik' eleştirilerine tatmin edici cevaplar verememiştir. Hatırlanacağı üzere, yapılan revizyon, tartışmalı bir biçimde, büyümenin eksi olduğu 2009 yılını baz olarak almış ve 2008 krizi sonrasının Türkiye açısından hikayesini deyim yerindeyse baştan yazmıştır. Görece düşük büyüme temposuna girmiş, düşük yatırım ve tasarruf oranına sahip mütevazi bir 'gelişmekte olan ülke ekonomisinden', neredeyse bir 'kaplan ekonomisi' görüntüsü verilmesi böylece sağlanmış; milli gelir eski seriye göre %20 artış göstermiştir. Ayrıca takip eden dönemlerdeki büyüme oranları diğer destekleyici olması gereken verilerle desteklenememiştir. Benzer revizyonu yapan ülkelerde 'hikaye' baştan yazılmamış, büyüme rakamlarında önemsiz sayılabilecek değişiklikler olmuştur. Bu bağlamda, büyüme oranlarını veri alarak sağlıklı değerlendirmeler yapmak ne kadar mümkündür, bu konu geçen yıldan beri tartışmalıdır. Verilerle ilgili bir diğer vurgulanması gereken nokta ise geçen yılın üçüncü çeyreğinde ekonominin %0,8 küçülmüş olması ve %11,1'lik büyümenin geçen yıl aynı dönem yaşanan bu 'daralma'nın telafisi olduğu gerçeğidir. Ayrıca Erinç Yeldan hocanın dikkat çektiği gibi mevsim ve takvim etkilerinden arındırıldığında büyüme oranı %1.2'dir. i Yani, ortada bir 'mucize' yoktur. Verilerin emekçilerin koşulları açısından değerlendirilmesi yine de gereklidir.

Siyasal odağın sınıfsal görünmeyen meselelere yönelmesi ve ekonomik-sınıfsal çelişkileri örtmek için başka meselelerin politize edilmesi kapitalist devlet açısından oldukça işlevseldir. Ancak kapitalist toplumsal üretim ilişkilerinden türeyen çelişkiler kendisini farklı zamanlarda, farklı biçimlerde ve farklı derecelerde su yüzüne çıkarır. Bu bağlamda, Mart ayı sonunda ve Nisan başında TÜİK tarafından yayımlanan bir dizi iktisadi gösterge, Afrin operasyonu sonrasında bir süreliğine unutulmuş görünen iktisadi meseleleri ve çelişkileri tekrar gündeme taşıdı. Daha sonrasında ise, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan'ın faiz konusunda ekonomi yönetimini hedef alan açıklamalarıyla ve küresel piyasalardaki 'kredibilitenin' devamı açısından oldukça önemli bir figür olan Mehmet Şimşek'in Başbakan Yıldırım'a istifasını sunduğu söylentileriyle de farklı bir boyuta taşındı.

Ekonomik gelişmeler açısından oldukça hareketli bir haftayı geride bıraktık. 30 Nisan Pazartesi günü Bakanlar Kurulu'nun ardından Başbakan Binali Yıldırım bütçeye maliyeti yaklaşık 24 Milyar TL olarak hesaplanan bir 'seçim paketi' açıkladı; ayrıntılarına değineceğiz. Yine 30 Nisan tarihinde, Uluslararası Para Fonu (IMF), Türkiye ile ilgili 4. Madde Konsültasyon Raporu'nu 1 yayınladı. Rapor, Türkiye'ye bir dizi tavsiyede (özellikle sıkı para politikası) bulundu ve "Geçtiğimiz yıl hükümet destekli kredi büyümesinin tüketimi ve yatırımı artırmasının ardından ekonomi aşırı ısınmış gözüküyor. İnşaat sektöründe aşırı arz oluşumu mümkün" uyarısını düştü. Çarşamba günü ise, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's, bozulan mali disiplin ve cari açığı, ayrıca yüksek seyreden enflasyonu gerekçe göstererek Türkiye'nin notunu bir derece düşürdü. Perşembe günü ise TÜİK tarafından enflasyon verileri açıklandı. Buna göre, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE), geçen yılın aynı ayına göre %10,85, 12 aylık olarak ise %11,06 oranında gerçekleşti. Bu veriler enflasyonun çift haneye yerleştiğini gösteriyordu. Beklentinin üzerinde gelen enflasyon rakamları, piyasadaki tedirginliği artırdı ve TL hızla değer kaybetti, dolar yeni rekorlar kırdı. 2017 yılındaki 'rekor' %7,4'lük büyümeye karşın, iktidarın ve ekonomi yönetiminin 'rahat' bir poziyonda olmadığını, temel makroekonomik göstergelerin kötüye gittiğini, ve emekçilerin yaşam koşullarında anlamlı bir iyileşme görülmediğini bir önceki BirGün Pazar yazımızda vurgulamıştık. 2 18 Nisan'da alınan erken seçim kararı birçok açıdan bu 'açmazların' sürdürülemez boyuta geldiğini gösteriyor. İktidar (ya da 'Cumhur İttifakı'), baskın seçimle, bu süreci en az hasarla atlatıp, olası 'meşruiyet sorunları' karşısında ön alma gayretinde. Bu bağlamda, 24 Haziran'a doğru ilerlerken, Başbakan Yıldırım tarafından açıklanan 'seçim paketi' dikkati çekiyor. 24 Milyar TL'lik paket, vergi ve prim borcu yapılandırılması, yaşlılık maaşının yaklaşık iki katına çıkarılması (500 TL), sayıları 12 milyonu bulan emeklilere iki bayram öncesi 1000'er lira bayram ikramiyesi, 13 milyon bina için 'imar barışı', genç girişimciliğe yönelik destek vb. gibi kalemlerden oluşuyor. Paket, 2 Mayıs'ta TBMM'ye torba yasa tasarısı şeklinde geldi. Tasarının resmi gerekçesi ise oldukça çarpıcı: "Ülke ekonomisinin

Marksist siyaset sosyolojisi ve devlet kuramının bir dönemki önemli isimlerinden Claus Offe, bir çalışmasında 'kapitalist devletin varlığı, onun 'fıtratının' bir kapitalist devlet olduğunun (devlet yöneticileri tarafından) sistematik olarak reddedilmesini gerektirir' diye yazmıştı 1 . Offe'nin makalesinin yazıldığı 1975 yılındaki koşullar düşünüldüğünde, bu düşüncenin sınıfsal anlamda o dönemki emek-sermaye güç dengesinin etkisini yansıttığı söylenebilir. Bilindiği gibi, neoliberal dönemde emek sermaye güç dengesi, sermaye lehine -çoğu zaman 'zor'a dayanarak-tanzim edilmiş, 'neoliberal devlet' de kendisinin hangi sınıfın çıkarlarını temsil ettiği konusunda daha az baskı altında hissetmiş; daha açık bir şekilde emeğe saldırmıştır. Ancak yine de, liberal demokrasilerde, yeniden seçilebilmek ve özellikle kriz dönemlerindeki meşruiyet sorunlarını karşılamak için, devletlerin sınıfsal anlamda, en azından görünürde tarafsız bir rol oynamaya çalıştığını söyleyebiliriz.

The political Islamist AKP (Justice and Development Party) has been in power in Turkey since the November 2002 elections. This era brought about significant changes and transformations in many aspects of state‒society and state‒economy relations. However, as far as the state’s management of labour power is considered, the era represented a direct continuity with the post-1980 authoritarian neoliberal restructuring. The party’s policies aimed to make the labour market more competitive, flexible, low-waged, precarious and de-unionized. Economic policies in this term also increased the indebtedness of labourers as a result of the detrimental developments in the labour markets for workers. The AKP also did not hesitate to use state power whenever possible in order to suppress workers’ discontent and strikes. However, the party also enjoyed a considerable amount of working class support as a result of the ‘neoliberal social policy regime’ which attempted to alleviate the detrimental effects in the labour market. Against this background, this article attempts to develop a critical appraisal of state‒labour relations and general trends thereof, and make sense of developments in the labour market during the AKP era.

A decade after Tunisia's Jasmine Revolution in 2011, this article assesses Tunisia's neoliberal political economy from a critical and historical perspective; from Ben Ali to its current political and economic impasse. It argues that despite the country being shown as the only democratic example to have emerged from the-Arab Spring‖, the continuity of neoliberalism puts significant limits on its democratisation. Domestic and international ruling classes insisted on the implementation of further neoliberal reforms since the 2010s which curbed democratic processes, interventions and demands. Hence, despite limited democratic reform in the political sphere initially, it is not plausible to argue that the post-2010 era delivered the demands of the masses that led to the ousting of Ben Ali. In recent years, the country has experienced significant economic and political crises accompanied by deep societal unrest and labour resistance. Indeed, high unemployment persists, inflation and the cost of living have worsened, foreign debt has soared, wages have remained stagnant and state austerity is prescribed by the country's creditors. This leaves the future of Tunisia's political economy uncertain and crisis-prone, and makes the case for a break away from neoliberalism an urgent necessity.

In addition to the over simplification accusation made by Parliament, the Select Culture, Media and Sport Committee also called the issue of facilities into question. With the background of an austerity economy, the Committee insisted that 'all options should be considered from temporary construction and subsequent demolition, to a full range of alternative uses after the Games' (Culture Media and Sport Committee, 2003: 5). However,